منشور مرجعیت علمی قرآن کریم
نشریهمجموعه مقالات همایش ملی مقاومت اسلامی از نگاه قرآن کریم
تعداد صفحات12
کلمات کلیدی11171
چکیدهخدای تعالی قرآن کريم را به عنوان کتابی جامع، جاودان و آخرين مرجع معرفتی و هدايتی بشر در همة عرصه‌های زندگی بر پيامبر اعظم(ص) نازل کرد و خود محافظت از آن را برعهده گرفت و رسول گرامی اسلام(ص) تمسّک‌جُستن به قرآن و عترت را تنها راه گریز از گمراهی اعلان کرد. بی‌ترديد مرجعيّت علمی، يکی از ابعاد اساسیِ تمسّک‌جُستن معرفتی و عملی به قرآن کريم است. منشور حاضر بر آن است كه قرآن کریم باید در همۀ دانش‌ها و کنش‌های کلان بشری به عنوان راهنمای اساسی و میزان سنجش حقیقت به‌کار آید و در کنار سایر منابع معرفتی، به عنوان مهم‌ترین مصدر معرفت در میدان تولید دانش نگریسته شود؛ امّا به دلایل بسیار، نه تنها قرآن کریم در علوم انساني، جایگاه مرجعيّتي ندارد، بلكه در علوم اسلامي نیز آن‌گونه كه بايد از قرآن كريم بهره‌برداری نشده است. نوع نگرش حاكم بر فعّاليّت‌هاي علمي و شيوۀ تعامل آن با عرصه‌هاي انساني موجب شده است كه در كنار دستاوردهاي مثبت براي بشر، پيامدهاي منفي و آثار زيان¬باري نیز به همراه داشته باشد. پيشرفت علم از سویی سطح زندگي بشر را بسيار بالا برده و از سوي ديگر، به جهت تفكّر حاكم بر آن، آثار نامطلوب فراواني برجاي گذاشته است. هم‌چنين از آن‌جا كه نگرش حاكم بر علم در دوران معاصر تنها جنبۀ مادي‌گرايانه دارد، رشد بشر بيشتر در جنبه‌هاي مادي بوده و جهات روحي و معنوي وی به انحطاط گراییده است. علمِ مدرن، سطوح بالاتر هستي را ناديده مي‌گيرد؛ بر نفي جهان فراطبیعت و معرفت‌هاي وحیانی اصرار مي‌ورزد؛ به دغدغه‌هاي بنيادين و معنوي انسان ارج نمي‌نهد؛ از به‌كارگيري باورها و ارزش‌هاي اخلاقي در فعّاليّت‌هاي علمي امتناع می¬ورزد؛ و نسبت به آثار تخريبي نگاه انحصاری خود، بي‌تفاوت است. همۀ اين‌ها نشان‌دهندۀ آن است که بازگشت علوم به دين، ضروری است و از آن‌جا كه اسلام دين حق و قرآن كريم منبع اصلي آن است، ضرورت بازگشت به قرآن كريم در همۀ علوم آشكار مي‌شود.مراد از علم در اين منشور هر نوع دانش ساخت‌يافته¬ای است كه مجموعه‌اي از مبانی، نظریّه¬ها، مسائل و گزاره‌ها را پوشش داده و ميان آن‌ها به صورتي منسجم و روشمند پیوند برقرار است. اين تعريف از علم، همۀ علوم بشري، اعم از علوم انساني و طبيعي را شامل مي‌شود و هم علوم اسلامي مانند فقه، كلام و اخلاق را در برمی‌گیرد. هر چند در گام نخست علوم طبيعي در اولويّت این منشور نبوده و تأكيد بر علوم انساني و اسلامي است. بر این اساس، ضروری است که نهادهای علمی و فرهنگی کشور، مرجعيّت علمی قرآن کريم را رسالت اساسی خود دانسته و برای تحقّق آن، منشور راهبردی مرجعيّت علمی قرآن کريم را به شرح زير، مبنای راهبری، ستادی و اجرايی قرار ¬دهند.