مرجعیت علمی قرآن از دیدگاه آیت الله جوادی آملی

پدیدآورعلی اسلامی

نشریهمجموعه مقالات همایش ملی مقاومت اسلامی از نگاه قرآن کریم

تعداد صفحات26

چکیدهعلامه جوادی آملی درباره علوم موجود در قرآن و مرجعیت علمی قرآن بر این باور است که 1. مجموع قرآن، اعم از ظاهر و باطن آن، دربردارنده همه علوم حقیقی است، و مراد از علوم حقیقی، علوم بیانگر حقایق جهان هستی از ازل تا ابد است؛ نه آنچه به ظاهر از گزاره های علمی و در واقع مصداق «جهل» است. 2. مخاطبان اولی و اصلیِ وحی، یعنی حضرات معصومان علیهم السلام به اذن خدای سبحان به همه ظواهر و بواطن قرآن، یعنی به همه دانش های حقیقی، و در نتیجه به همه حقایق عالَم هستی آگاه اند. 3. خصوص ظاهر قرآن فقط دربردارنده همه آموزه های لازم و ضروری برای هدایت انسان تا دامنه قیامت است و در این زمینه هیچ کمبودی ندارد. 4. آموزه-های هدایتی قرآن نیز در حد خطوط کلی¬اند و تبیین جزئیات و تفصیلات آن¬ها برعهده پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و عترت معصوم آن حضرت علیهم¬السلام نهاده شده¬است. 5. گرچه سَمت و سوی اصلی معارف و آموزه-های ظاهر قرآن کریم هدایت انسان به فوز و فلاح و سعادت انسان است، از آنجا که بیشتر علوم رایج روز، اعم از علوم حوزوی و دانشگاهی در سعادت و سیادت انسان نقش دارند، قرآن کریم اشاراتی به برخی گزاره های علمی این علوم نیز دارد. 6. تفصیل جزئیات این علوم و کشف تفصیلی حقایق جهان هستی بر عهده عقل و تجربه بشری نهاده شده است. 7. رسالت قرآن کریم در معرفت، شامل همه ارکان آن است: مبدأشناسی، معادشناسی، وحی و رسالت شناسی، جهان شناسی و انسان شناسی، و آشنایی با چگونگی پیدایش و پرورش بسیاری از موجودات ذی روح و بی روح و تحلیل مسائل شناخت شناسی و تعیین جایگاه هریک از ظنّ و یقین و شهود.به نظر نگارنده، مبحث «مرجعیت علمی قرآن» با نظریه علامه جوادی درباره «اسلامی بودن علوم» و «علم دینی» پیوند وثیقی ندارد. تنها ربط میان این دو مبحث این است که علم دینی با تعریف یادشده، منابع گوناگون عقلی و نقلی دارد و یکی از منابع نقلی آن می تواند قرآن کریم باشد. این نکته اصلاً ثابت نمی کند کدام یک از گزاره های علمی از ظاهر قرآن برمی آیند و کدام یک استفاده نمی¬شوند. البته همه گزاره های علمیِ حقیقی از باطن قرآن برمی آیند که کشف تفصیلی آن ها تنها در توان معصومان علیهم السلام است.