اعتبارسنجی علوم انسانی قرآن بنیان

پدیدآورمصطفی کریمی

نشریهمجموعه مقالات روش شناسی قرآن و علوم انسانی

چکیدهعلوم انسانى مجموعه دانش‏هايى است كه به شناخت انسان و توصيف، تبيين و تفسير پديده‏هاى فردى و اجتماعى (از آن جهت كه انسانى‏اند)، وجهت بخشى به افعال و انفعالات انسانى مى‏پردازند. مانند انسان‏شناسى، اخلاق، حقوق، اقتصاد، روان‏شناسى، جامعه‏شناسى، مديريت و .... اين علوم مى‏تواند در زمينه‏سازى براى نيل انسان به سعادت، نقش شايان‏توجه ايفا كند؛ لكن علوم انسانى موجود كه براساس مبانى غيرالاهى شكل گرفته است، در ايفاى اين نقش، به‏ويژه در جوامع اسلامى، بى‏توفيق يا كم توفيق بوده است؛ ازاين‏رو با ورود علوم انسانى به كشورهاى اسلامى مسأله «اسلامى سازى علوم انسانى» و توليد علوم انسانى اسلامى بر اساس منابع اسلامى به‏ظويژه آيات قرآن ضرورت پيدا كرد. يكى از مسائل جدى در اين‏ظباره اعتبار علوم انسانى قرآن بنيان است. به‏ويژه اين كه كسانى علوم انسانى قرآن بنيان را معتبر ندانسته و همگانى نبودن و تأييد نشدن آن را مطرح مى‏كنند .. ما به هدف هموار كردن راه توليد علوم انسانى قرآن بنيان، اين مسأله را به روش توصيفى- تحليلى بررسى مى‏كنيم. ادله و شواهد نشان مى‏دهد، اولًا، قرآن وحى خداوند بوده و هرآنچه بيان مى‏كند، مطابق واقع است، يعنى گزاره‏هاى اخبار آن صادق است و گزاره‏هاى هنجارى آن مرتبط با كمال و سعادت انسانى است. ثانياً، نظريه حاصل از آن همگانى است. بنابراين مى‏توان با روش درست نظريه‏پردازى قرآنى، علوم انسانى معتبر توليد كرد و در راستاى استكمال جوامع انسانى، بناى مستحكمى از علوم انسانى بر اساس قرآن پايه‏گذارى نمود.كليد واژگان: علوم انسانى اسلامى، علوم انسانى قرآن بنيان، امكان علوم انسانى قرآن بنيان، واقع‏نمايى گزاره‏هاى قرآنى، جهان شمولى قرآن، جاودانگى قرآن.