اعجاز قرآن‏ و لزوم‏ هماهنگى‏ و تناسب‏هاى‏ عصرى‏، با رويكردى‏ به‏ حوزه‏ علوم‏ انسانى‏

پدیدآورعباسی

نشریهمجموعه مقالات روش شناسی قرآن و علوم انسانی

چکیدهمعجزه يكى ازپديده هاى مقارن وملازم بعثت انبياء اللهى است كه كاركردى مهم درباورمندى مردم به مبعوث بودن پيامبران ودليل وگواه برصدق مدعاى آنان مى‏باشد. يكى از ويژگى هايى كه براى معجزات برشمرده شده اند، عبارتست از؛ لزوم هماهنگى آنها باعلوم وفنون رايج درعصر و زمان پيامبران است. در اين زمينه اقوال بسيارى بين علماى اسلام وجود دارد كه نزد شيعه اين ويژگى معزز به برخى نصوص روايى نيز مى‏باشد. تناسب و هماهنگى مذكور در مورد قرآن كريم كه معجزه پيامبرخاتم (ص) است. در اعجاز ادبى، موجبات تصديق وباورمندى معاصران وى را فراهم آورد. اما پيامبر خاتم (ص)، پيامبر همه اعصار و قرون بعد از خود بوده و درك و دريافت معجزه وى، در هرعصر ودوره، اقتضاى هماهنگى آن با علوم و فنون در آن عصر ودوره را دارد. يكى ازظرفيتهاى قران كريم كه در اين راستا قابل تفسير است. تعدد وجوه اعجاز قرآن مى‏باشد. همچنان‏كه در عهد معاصر وجه اعجازعلمى قرآن اين نقش را به خوبى ايفاء مى‏نمايد، اما سرعت سيرتحولات ودستاوردهاى بشرى در اين‏عصر لزوم تمركز قرآن پژوهان بركشف تناسبها وهماهنگى هاى وجوه مرتبط را دو چندان مى‏كند و بدست‏دهى الگوهايى براى اصطياد ودريافت بهنگام اين هماهنگى ها مى‏تواند از مهمترين دغدغه ها دراين رابطه باشد. تناسب عصرى اعجاز قرآنى درزمينه امورى كه امروزه درقالب علوم انسانى دغدغه بشراست همراهى دوچندان باغايات واهداف مترتب برنزول آن دارد اين پژوهش با روشى توصيفى وتحليلى برآنست كه الگوى تفسير موضوعى با موضوع برون متنى (برگرفته ازمتن حيات، جامعه وعالم واقع)، آنگونه كه شهيد محمد باقرصدر (ره) تبيين مى‏كند، مى‏تواند بعنوان الگويى پيشرو، تاميين كننده اين هدف و غايت در عصركنونى و اعصار پيش روى باشد. نقش اين الگو در بالندگى علوم انسانى برآمده از قرآن نيز غير قابل انكار خواهد بود.واژگان كليدى: معجزه، وجوه اعجاز، تفسيرموضوعى، هماهنگى عصرى، محمدباقرصدر.